Ondernemersfonds Sliedrecht

Vragen en antwoorden over het nieuwe ondernemersfonds per 1 januari 2023

Wat is een ondernemersfonds?

• Een ondernemersfonds is een fonds dat wordt beheerd door ondernemers gezamenlijk via een stichting. Vanuit dit fonds kunnen de ondernemers met elkaar investeringen doen in het gemeenschappelijk belang van bijvoorbeeld een bedrijventerrein, winkelgebied of het dorp als geheel.
• Het fonds wordt elk jaar gevuld door de gemeente vanuit de OZB. Daarvoor heft de gemeente extra OZB op alle niet-woningen. In Sliedrecht gaat het om €75 per 100.000 WOZ-waarde, verdeeld over eigenaren en gebruikers samen. De gemeente is dus verantwoordelijk voor de voeding van het fonds, maar de ondernemers zijn volledig vrij in waar zij het geld aan uitgeven; dat beslissen zij met elkaar.

Waarom komt er een ondernemersfonds?

• De gemeente heeft samen met ondernemers in 2021 een Economische Visie vastgesteld. Om de actiepunten in die visie uit te voeren, is er bij de ondernemers dringend behoefte aan investeringsmogelijkheden.
• Met een ondernemersfonds kunnen de ondernemers in gezamenlijk zelf, als partner van de gemeente, investeren in het ondernemersklimaat in Sliedrecht.
• Dan kan het gaan om concrete zaken als collectieve beveiliging en kostenreductie door vraagbundeling, of om promotie. Het kan ook gaan om abstractere zaken als samenwerking met het technisch onderwijs, de verblijfskwaliteit van het dorp, de energietransitie, het op gang houden van een regionale A15-lobby en alle andere dingen die goed zijn voor Sliedrecht en voor het Sliedrechtse bedrijfsleven.

Is er wel voldoende draagvlak?

• Ja, er is stevig draagvlak. Let wel: een ondernemersfonds is een innovatie, dus er zijn ook genoeg ondernemers en maatschappelijke organisaties die het eerst willen zien en dan geloven.
• De gemeente heeft in de periode 2020-2021 de Economische Visie opgesteld samen met de VSO en inbreng van alle ondernemers in Sliedrecht die dat wilden. In de verkenning naar het ondernemersfonds is ook de zogenaamde “stuurgroep” uitgebreid, tot ca. 25 deelnemers die samen een afspiegeling vormden van alle bedrijventerreinen, winkelgebieden en sectoren in Sliedrecht, zowel leden als niet-leden van onze ondernemersverenigingen, zowel grote als kleine vastgoedeigenaren. Ook bijvoorbeeld zorg is daarin vertegenwoordigd.
• De gemeente heeft met de partijen die veel vastgoed bezitten in Sliedrecht ook persoonlijke gesprekken gevoerd en hen desgewenst direct betrokken bij de stuurgroep.
• De gemeente heeft aparte gesprekken gevoerd (en zullen dat blijven doen) met de maatschappelijke deelnemers aan het fonds, met name sport en onderwijs.
• Uiteraard zijn er ook ondernemers minder enthousiast. Sommige ondernemers zien vooral de kosten en hebben op voorhand nog geen zicht op de baten voor hun eigen onderneming. Hierin verschillen zij van de vertegenwoordiging van ondernemend Sliedrecht die wel die visie heeft en plannen voor een beter vestigingsklimaat.
• Uiteindelijk kiest de gemeenteraad ervoor om – volgend op de vaststelling van de Economische Visie – ondernemend Sliedrecht aan het werk te zetten en in staat te stellen om aan de slag te gaan met de uitvoering. Een aantal koplopers in Sliedrecht is dan van harte bereid om daar de schouders onder te zetten!

Moet straks elke ondernemer lid zijn van de ondernemersvereniging?

• Nee, dat staat elke ondernemer helemaal vrij.
• Het ondernemersfonds wordt ook niet van de ondernemersverenigingen, het wordt een zelfstandig orgaan met een eigen stichting.
• De ondernemersverenigingen zijn wel belangrijke, democratische, bestaande structuren in Sliedrecht waar plannen kunnen worden gemaakt, besproken en ingebracht bij het ondernemersfonds.
• Elke ondernemer of organisatie kan zich met een plan melden bij het ondernemersfonds, maar voorwaarde zal wel zijn dat een plan goed is voor Sliedrecht in brede zin, niet alleen voor een individuele ondernemer of organisatie. Dat vraagt wel van elk plan dat er anderen bij betrokken worden; dan kan heel goed via de bestaande verenigingen, maar het staat ondernemers of maatschappelijke organisaties ook vrij om daar zelf mee aan de slag te gaan.

Waarom moet dit gemeente-breed? Kan de VSO niet zelf iets opzetten?

• De VSO is een ondernemersvereniging, geen investeringsfonds. De VSO speelt een steeds belangrijkere rol voor ondernemend Sliedrecht, maar de VSO valt niet met heel ondernemend Sliedrecht samen en is ook niet de enige die de brede ambities uit de Economische Visie kan uitvoeren.
• We kiezen voor een model dan landelijk succesvol is, via de OZB. De OZB kan nu eenmaal alleen gemeente-breed worden ingestoken, dus daarmee wordt het fonds automatisch ook gemeente-breed.
• Een gemeente-breed fonds is uiteraard uitdagend, maar zorgt juist ook voor meer kansen om combinaties te maken tussen bijv. bedrijventerreinen en winkelgebieden, ondernemers en scholen, sportclubs en winkeliers. Doordat al die partijen samen aan tafel gaan, komt er een veel bredere samenwerking tot stand dan dat er mogelijk zou zijn binnen één ondernemersvereniging.

Wat hebben sportclubs hieraan?

• De aanleiding voor het ondernemersfonds kwam van de Economische Visie. Door de methodiek via de OZB komt sport nu ook in beeld.
• Enkele sportclubs hebben zelf ook vastgoed, zij gaan dus ook bijdragen.
• Tegelijkertijd gaan sportclubs ook zeker kunnen meeprofiteren uit het fonds, zowel financieel als in samenwerking. Immers: sportclubs hebben ook beveiligingskosten, verzekeringskosten, uitgaven aan activiteiten en evenementen, enzovoorts. Het ondernemersfonds gaat hier zeker voordeel in opleveren.
• Daarnaast gaat het ondernemersfonds de sportclubs helpen om nieuwe contacten te maken met ondernemers en winkelgebieden.
• Uiteraard zal de gemeente, onder meer via de Stuurgroep Sportakkoord, ook actief meedenken met de sportclubs hoe zij kunnen meeprofiteren van het ondernemersfonds. Zo zullen we dat ook doen met de scholen en culturele instellingen.
• Uiteindelijk geldt ook hier: de sportclubs krijgen een eigen stem in het ondernemersfonds en kunnen dus ook samen met de andere deelnemers beslissen over hun voordeel uit het fonds.

Hoe verhouden reclamebelasting en ondernemersfonds zich tot elkaar?

• In de drie winkelgebieden Kerkbuurt, Winklerplein en Woonboulevard hebben we sinds 2018 reclamebelasting. Dit geldt alleen voor de gebruikers c.q. winkeliers in die gebieden. De opbrengst wordt direct uitgekeerd aan de betreffende ondernemers- of winkeliersverenigingen. Die hebben zo een eigen werkbudget voor activiteiten, evenementen en aankleding in het winkelgebied.
• Het nieuwe ondernemersfonds gaat via de OZB, dus daaraan gaan zowel gebruikers als eigenaren meebetalen. Dat is al een verschil ten opzichte van de reclamebelasting, die dus alleen voor gebruikers van een pand geldt.
• De winkelgebieden kunnen er zelf voor kiezen om de reclamebelasting deels of geheel op te geven. Alle drie hebben ze er voor 2023 voor gekozen om het nog ongewijzigd te handhaven. Wel kijken ze alle drie of ze na 2023, afhankelijk van de eerste ervaringen met het gemeente-brede ondernemersfonds, de reclamebelasting kunnen aanpassen.
• Het ligt niet in de lijn der verwachting dat de reclamebelasting gaat verdwijnen. Daarvoor is het te belangrijk voor de drie winkelgebieden als eigen budget voor activiteiten en evenementen. Ook is hun aandeel in het nieuwe ondernemersfonds veel kleiner dan wat ze nu al ophalen met de reclamebelasting.
• De besturen van de ondernemersverenigingen in de winkelgebieden voeren zelf het gesprek hierover met de winkeliers in hun gebied en in 2023 zullen we dus opnieuw bekijken in welke vorm we de reclamebelasting voortzetten.

Hoe werkt de besluitvorming in het ondernemersfonds?

• De hoofdlijnen van de "governance" staan in het rapport dat is opgesteld door bureau Blaauwberg. De stuurgroep voor de oprichting van het ondernemersfonds werkt dit momenteel verder uit.
• In het kort: er komt een klein bestuur die vooral toeziet op de rechtmatigheid en doelmatigheid van de bestedingen, die de pot beheert en daarover verantwoording aflegt aan de ondernemers en aan de gemeente.
• Daarnaast komt er een breed platform waarin de plannen worden ingebracht en besproken. In dit platform zullen alle winkelgebieden, bedrijventerreinen en maatschappelijke sectoren die belang hebben bij het fonds vertegenwoordigd zijn. Dit platform voert het gesprek over plannen en doet vervolgens een voorstel aan het bestuur. Ook ligt hier een controlefunctie van dat bestuur.
• Zowel de bestuursleden als leden van het platform zijn vrijwilligers. Wel kan het fonds ervoor kiezen om voor de uitvoering mensen in te huren, bijvoorbeeld een gebiedsbeheerder of centrummanager, zoals bijvoorbeeld nu al op de Kerkbuurt gebeurd.

Krijgt ieder gebied zijn eigen potje?

• Daarover gaat het ondernemersfonds straks zelf, maar het voornemen is om te werken vanuit een gemeenschappelijk budget.
• Wel wordt bij de verdeling van de middelen over de plannen die worden ingediend uiteraard rekening gehouden met de financiële inbreng per gebied, zodat er over de jaren heen en proportioneel voordeel ontstaat voor alle betrokkenen in Sliedrecht.

Gaat collectiviteit niet ten koste van lokale aanbieders?

• Uitgangspunt voor de Economische Visie en ook het Ondernemersfonds is een beter vestigingsklimaat voor Sliedrechtse ondernemers in het algemeen.
• Bij collectieve inkoop kunnen Sliedrechtse ondernemers uiteraard nog steeds kiezen voor lokale aanbieders.
• Aanbieders van producten en diensten concurreren niet alleen op prijs, ook op kwaliteit en dienstverlening.
• Lokale aanbieders zullen wel – zoals ook nu al – concurrerend moeten zijn, omdat hun voordeel anders ten koste gaat van hun Sliedrechtse klanten die elders beter uit zouden zijn. Dat is ook gewoon marktwerking.

Veroorzaakt het ondernemersfonds geen ondragelijke lastenverzwaring?

• Uiteindelijk is er geen sprake van een lastenverzwaring. Eerder van een “verplichte contributie”. Immers: de bijdrage van elke ondernemer of maatschappelijke organisatie gaat niet naar de algemene middelen, maar komt direct in het Ondernemersfonds waaruit elke ondernemer of maatschappelijke organisatie direct kan profiteren.
• Het ondernemersfonds is vooral een kans die voordeel gaat bieden aan alle partijen die verplicht inleggen. Elke ondernemer of maatschappelijke organisatie heeft posten op de eigen begroting die door het ondernemersfonds lager kunnen worden. Bijvoorbeeld kosten voor beveiliging, of eigen uitgaven aan verduurzaming, bereikbaarheid, activiteiten en evenementen.
• Door het collectieve karakter van het fonds levert het per saldo voor iedereen meer op dan de optelsom van de individuele inleg.
• Voorbeeld: ondernemers die nu een individueel beveiligingscontract hebben, kunnen een korting tegemoet zien als de beveiliging straks collectief via het ondernemersfonds wordt geregeld. Die korting kan oplopen tot de volledige inleg in het ondernemersfonds van de betreffende ondernemer of organisatie. Daarmee is het ondernemersfonds voor die partijen dus al kostenneutraal en dan komen er nog meer initiatieven.
• Ook sommige verzekeringen geven een korting als een gebied onder een ondernemersfonds valt.

Kunnen mkb en winkeliers dit wel behappen, ook in combinatie met de energieprijsstijgingen?

• In deze tijden van energieprijsstijgingen zullen ook sommige bedrijven elke euro een paar keer omdraaien. Gelukkig werkt de Rijksoverheid momenteel aan een regeling voor Tegemoetkoming op de Energiekosten. Als gemeente informeren wij ook onze ondernemers en maatschappelijke organisaties hierover.
• Energiekostenstijgingen zijn toch wel van een andere orde dan het ondernemersfonds, in twee opzichten:

1. In omvang: het ondernemersfonds gaat een mkb-er of winkelier met bijv. een pand van €300.000 WOZ-waarde per jaar €225 kosten, als hij gebruiker én eigenaar is. Een huurder van een pand van €600.000 gaat €198 bijdragen aan het ondernemersfonds op jaarbasis.
2. Bij de energiekosten staat er geen voordeel tegenover de prijsstijging. Bij het ondernemersfonds gaat elke ondernemer of maatschappelijke organisatie direct ook voordeel halen uit de bijdrage aan het fonds, dus per saldo moet het zelfs voordelig uitpakken, bijvoorbeeld doordat er korting komt op beveiliging en verzekeringen, of dat er nieuwe investeringen worden gedaan waardoor het vestigingsklimaat verbetert.

Waarom beginnen met deze omvang, kan het niet wat kleiner?

• De ervaringen breed in Nederland laten zien dat er enige ambitie nodig is om überhaupt een succesvol fonds te kunnen krijgen. Te klein beginnen zorgt er op voorhand al voor dat de doelstellingen – in Sliedrecht die van de Economische Visie – niet of niet volledig gerealiseerd kunnen worden en dat het Ondernemersfonds zichzelf niet kan bewijzen.
• Sliedrecht kiest niet de bovenkant (er zijn al voorbeelden van fondsen van €90 per ton WOZ-waarde), maar sluit aan op het niveau wat steeds gebruikelijker wordt, bijvoorbeeld ook vorig jaar in Hardinxveld-Giessendam: €75 per ton WOZ-waarde.
• Een totaalbedrag van €486.000 klinkt veel, maar daar staan ook uitgaven tegenover. Als we de analogie maken naar Hardinxveld-Giessendam, zou in Sliedrecht zomaar zo’n 2,5 ton per jaar naar het gebiedsbeheer van alle bedrijventerreinen plus Sliedrecht-brede collectieve beveiliging kunnen gaan. Een plan van de winkelgebieden voor nieuwe sfeerverlichting in het hele centrum kan ook zomaar een halve ton kosten. Dat zijn zomaar drie plannen die we kunnen verwachten, maar die wel een fonds van de omvang vereisen die we nu voorstellen.
• Een kleiner fonds is bovendien “penny-wise, pound-foolish”: het scheelt de gemiddelde ondernemer of organisatie misschien enkele tientallen euro’s per jaar, maar levert fors in op de Sliedrecht-brede investeringsmogelijkheden en maakt het een stuk lastiger om de Economische Visie uitgevoerd te krijgen.
• Ten slotte: het geld hoeft niet op, het ondernemersfonds kan sparen en de ondernemers en maatschappelijke organisaties gaan zelf over de zorgvuldige bestedingen. Daarvoor wordt straks ook een gedegen “governance” ingericht, waar de stuurgroep nu al over praat. En na drie jaar gaan we evalueren, dus we kunnen over vier jaar altijd alsnog concluderen dat de omvang anders moet om beter aan te sluiten op de ambities uit de Economische Visie.

Weet elke ondernemer in Sliedrecht af van de komst van het ondernemersfonds?

• Elke ondernemer in Sliedrecht kan hiervan afweten. De gemeente en de ondernemersverenigingen hebben al het redelijke gedaan in de afgelopen jaren om elke ondernemer in Sliedrecht bekend te maken met de Economische Visie en de plannen voor het ondernemersfonds.
• Zo er is onder andere meermaals post verstuurt naar alle KvK-inschrijvingen en OZB-betalers, er zijn tal van digitale nieuwsbrieven, sociale media berichten en krantenberichten verstuurd, diverse openbare bijeenkomsten, enzovoorts.
• Aan de andere kant dagen we elke ondernemer ook uit: als je betrokken wilt zijn bij wat er gebeurd in Sliedrecht en in jouw gebied, sluit je dan ook aan, meld je aan voor de nieuwsbrief van de gemeente voor ondernemers, sluit je aan bij een ondernemersvereniging, doe mee!
• Ten slotte krijgt het bestuur van het nieuwe ondernemersfonds uiteraard ook de opdracht mee om de communicatie naar alle belanghebbenden goed op te zetten. Daar zullen we als gemeente ook op toezien en in faciliteren via onze eigen kanalen.

Welke rol krijgt de gemeente?

• Het bijzondere van dit initiatief is dat ondernemers en maatschappelijke organisaties zelf verantwoordelijkheid nemen. Dat betekent dat de gemeente een stap terug doet. De gemeente krijgt geen zeggenschap in de bestedingen van het fonds en legt dat ook vast in een convenant met de stichting van het ondernemersfonds.
• Uiteraard is het fonds wel jaarlijks verantwoording schuldig aan de gemeente, die de subsidie verstrekt op basis van de opgehaalde middelen via de OZB.
• Daarnaast blijft de gemeente natuurlijk verantwoordelijk voor de eigen taken richting ondernemend Sliedrecht, die mag de gemeente niet gaan afschuiven op het fonds. Ook dit aspect wordt vastgelegd in het convenant.
• Uiteindelijk is het ondernemersfonds dus echt een fonds voor en door ondernemers en maatschappelijke organisaties, terwijl de gemeente het faciliteert. Ondernemers en maatschappelijke organisaties zullen zo met elkaar bepalen hoe zij willen investeren in Sliedrecht, als volwaardige partner van de gemeente.